به نقل از «عصر ایران»

سبقت باستان‌شناسی کشورهای حاشیه خلیج فارس از ایران!

تاریخ انتشار: ۱۵ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۵۳۴۹۴

باستان‌شناسانی که پس از وقفه‌ای ۱۳ ساله، بندر ساسانی سیراف در سواحل خلیج فارس را کاوش کردند، هشدار دادند: کاوش‌های باستان‌شناختی کشورهای حاشیه خلیج فارس رشد و شتاب بسیار بیشتری در مقایسه با ایران دارد. درحالی که موج تخریب آثار تاریخی خلیج فارس سرعت بیشتری گرفته و بخش بزرگی از عرصه بندر سیراف نیز بر اثر ساخت و سازها نابود شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایسنا، یکی از بنادر اصلی و مهم در تجارت و بازرگانی خلیج فارس که مدارک مکتوب و یافته‌های باستان‌شناسی ﺑﻪدست‌آمده از آن، قدمت آن را ﺑﻪ دوران ساسانی تا قرون اولیه اسلامی نشان می‌دهد، بندر باستانی سیراف است.

مرحله جدید کاوش‌های باستان‌شناختی سیراف پس از انجام فصل اول در سال ١٣٨٥ و فصل دوم به سال ١٣٨٨، از خردادماه ۱۴۰۱ در کم‌تر از دو ماه با مجوز پژوﻫشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد. این کاوش‌ها پس از حدود ۱۳ سال از سر گرفته شد و اعتبار آن را اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ﺑوشهر تأمین کرد.

محمداسماعیل اسمعیلی جلودار، که سرپرست هیأت کاوش بندر سیراف بوده است، می‌گوید: آگاهی ما از باستان‌شناسی خلیج فارس ﺑﻪویژه در دوران تاریخی و اسلامی بسیار محدود است. رشد شتابان مطالعات باستان‌شناسی خلیج فارس در سواحل جنوبی و استفاده از نام مجعول ﺑرای خلیج فارس، ضرورت توجه و انجام مطالعات باستان‌شناختی را دوچندان می‌کند.

از طرفی، انجام کاوش‌های باستان‌شناختی در محوطه‌ها و بنادر جنوبی خلیج فارس ﺑﻪویژه بنادر دوره اسلامی آن هم از نظر کیفی و هم کمی در مقایسه با ایران بسیار بیشتر است.

از سوی دیگر بنادر باستانی خلیج فارس تا پیش از شکل‌گیری مناطق نفتی و گازی خلیج فارس دوره آرامی داشتند، پس از شکل‌گیری و گسترش مناطق صنعتی نفتی و گازی، موج تخریب آثار تاریخی در آنها سرعتی شتابان ﺑﻪ خود گرفته و بخش ﺑزرگی از عرصه آن در سایه غفلت سازمان‌های متولی مورد ساخت‌وساز و نابودی قرار گرفته است.

باستان‌شناسان پس از ۱۳ سال وقفه، با هدف آگاهی از وضعیت سیراف، شناخت تجارت دریایی ایرانیان در خلیج فارس از اواخر دوره ساسانی تا صدر اسلام (قرن پنجم قمری)، دستیابی و تحلیل شواهد باستان‌شناسی اهمیت بندر سیراف در اواخر دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی در بازرگانی دریایی و کاوش گسترده، به سیراف بازگشتند.

سفال، شیشه، فلز، سنگ، قطعات گچی و صدفی مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناسان بود. آنها سفال‌هایی را یافتند که گونه شاخص تجارت دریایی ایران با جهان باستان (هند، چین و افریقا) بود، که در پنج دوره تاریخی از سال ۴۰۰ تا ۱۰۲۵ میلادی، تاریخ‌گذاری شده است. سفال‌های کاوش اخیر نیز لعابدار، ساده و یا با پوشش گلی بوده‌اند.

باستان‌شناسان همچنین بخش‌هایی از قلعه و مسجد جامع سیراف را که در گذشته، کاوش در آنجا به دلیل شکایت مالکان زمین متوقف شده بود، دوباره از سرگرفتند که در نتیجه آن، فضاهای معماری و کارگاهی ﺑﻪ همراه مواد فرهنگی که از نظر گاه‌نگاری از قرن پنجم تا صدر اسلام را دربر می‌گرفت ﺑﻪهمراه مدارک تجارت دریایی ﺑﻪ دست آمد. کاوش‌ها اما به دلیل محدودیت زمانی و کمبود منابع ملی ادامه نیافت و باستان‌شناسان هنوز به خاک بکر نرسیده‌اند.

ﺑندر سیراف در باریکه‌ای ﺑﻪ طول چهار کیلومتر و عرض٧٠٠ متر، بین دریا و کوه و در فاصله ٢٥٠ کیلومتری شرق بندر بوشهر، در ساحل خلیج فارس قرار دارد، که از آغاز سده ١٩ میلادی مورد توجه مأموران سیاسی، پژوهندگان تاریخ و باستان‌شناسان خارجی و البته ایرانی بوده است.

مهندسی دقیق تأمین و توزیع آب حتی در ارتفاعات و مناطق صعب‌العبور سیراف نیز بخشی از شگفتی‌های سیرافی‌ها در سنت شهرسازی آنهاست که ضرورت انجام مطالعات دقیق و گسترده را دوچندان می‌کند، اما به گفته باستان‌شناسان، بی‌توجهی ﺑﻪ سیراف و تخریب گسترده عرصه آن با ساخت و سازهای بی‌رویه و سکوت و چراغ سبز ﺑﻪ این تخریب از یکسو و برخورد نکردن قاطع وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سرعت تخریب‌ها را ﺑﻪ اندازه‌ای بالا ﺑرده است که بخش ﺑزرگی از عرصه آن جوﻻنگاه ساخت‌وساز ﺑﻪشکلی زشت و ناموزون شده است.

گزیده‌ای از مواد فرهنگی یافته‌شده از کاوش‌های باستان‌شناسی بندر ساسانی سیراف

کانال عصر ایران در تلگرام

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: باستان شناسی حاشیه خلیج فارس کاوش های باستان باستان شناختی باستان شناسان باستان شناسی خلیج فارس کاوش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۵۳۴۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کشف یک مقبره ۲۲۰۰ ساله مجلل در چین

کاوشگران از مدت‌ها قبل مشغول کاوش و بررسی مقبره ۲۲۰۰ ساله مجللی هستند که در چین کشف شده و حالا یک کارشناس این فرضیه را مطرح کرده است که مقبره به یک پادشاه چینی تعلق دارد.

به گزارش ایسنا، یک کارشناس باستان‌شناس اعلام کرد که یک مقبره ۲۲۰۰ساله مجلل در شرق چین کشف شده است که احتمالا به فرمانروای «ایالت چو» ‌تعلق دارد.

به گفته اداره ملی میراث فرهنگی چین، این مقبره بزرگترین و پیچیده‌ترین مقبره‌ای است که در «ایالت چو» کشف شده است و می‌تواند اطلاعات جدیدی درباره وضعیت آن دوره از تاریخ ارائه دهد.

بنابر گزارش «لایوساینس»، باستان‌شناسان چهار سال اخیر را صرف کاوش این مقبره در منطقه «Wuwangdun» کرده‌اند که در نزدیکی شهر «هواینان» در استان «آن‌هوئی» واقع شده است.

براساس گزارش‌های «شینهوآ»، باستان‌شناسان بیش از ۱۰۰۰ اثر تاریخی را در این محوطه باستان‌شناسی کشف کرده‌اند که از جمله آنها به ظروف برنزی مخصوص مراسم‌های تشریفاتی، آلات موسیقی و یک تابوت به همراه بیش از هزار نشان حکاکی‌شده می‌توان اشاره کرد.

تاریخ‌گذاری رادیوکربن و سایر بررسی‌ها نشان می‌دهد قدمت این مقبره به اواخر دوران «ایالت چو»، یعنی حوالی ۲۲۰ پیش از میلاد، زمانی که این منطقه تحت تاثیر ایالت «چین» قرار گرفته بود، بازمی‌گردد.

ایالت «چین» در نهایت در بین هفت ایالت جنگ‌طلب پیروز شد و اتحاد بعدی آن کشور رسماً به عنوان آغاز چین مدرن در نظر گرفته شد.

«ژیچنگ گونگ» (Xicheng Gong) ـ باستان‌شناس مؤسسه آثار فرهنگی و باستان‌شناسی استان «آن‌هوئی» ـ که هدایت کاوش‌ها را بر عهده دارد، به «شینهوا» گفت که تاریخ این مقبره به دوره حساس قبل از فروپاشی سیستم فئودالی «چو» مربوط است. کشف این مقبره و یافته‌های آن می‌تواند تصویری کلی از شرایط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، فناوری و اجتماعی ایالت چو ارائه دهد.

«ژیگو ژانگ» (Zhiguo Zhang)، محققی که در کاوش‌های مرکز ملی باستان‌شناسی چین (بخشی از NCHA) مشارکت دارد، گفت که باستان‌شناسان در آزمایشگاه ویژه‌ای با اکسیژن کم که در  محوطه تاریخی ساخته شده بود، فعالیت کردند تا آثار کشف‌شده را سالم نگه دارند.

این محقق همچنین توضیح داد که علاوه‌بر روش‌های سنتی اندازه‌گیری، محققان از اسکن دیجیتال، نقشه‌برداری و طراحی برای ایجاد یک مدل سه‌بعدی دقیق از مقبره استفاده کردند و نشانه‌های نوشته‌شده روی در تابوت با فناوری تصویربرداری مادون قرمز ثبت شد.

به گفته «ژانگ»، محققان فقط یک‌سوم از مقبره را کاوش کرده‌اند و هنوز مشخص نیست که چه کسی در آنجا دفن شده است.

هویت فردی که در مقبره دفن شده ممکن است آن‌قدرها هم اسرارآمیز نباشد، چراکه پس از انتشار گزارش «شینهوا»، یک کارشناس به «لایو ساینس» گفته است این مقبره احتمالاً به پادشاه ایالت فئودالی «چو» تعلق داشته باشد.

«مارگارت پروچ» (Margarete Prüch)، باستان‌شناس و مورخ هنری دانشگاه هایدلبرگ در آلمان که در کاوش‌ این مقبره مشارکت نداشته است، گفت که اخیرا در سفری به کره با استادان دانشگاه درباره این مقبره گفت‌وگو داشته است.

در سال ۲۰۲ پیش از میلاد، ‌ قلمرو «چو» تحت کنترل سلسله «هان»، جانشینان سلسله «چین» (کین) قرار گرفته بود و در سال ۱۹۴ پیش از میلاد نیز یکی دیگر از دولت‌های وابسته به «هان» یعنی «یان»، کنترل بخش شمالی کره را به دست گرفته بود، بنابراین مقبره‌های چینی این دوره از تاریخ در کره بسیار مهم است.

«پروچ» در گفت‌وگو با «لایوساینس» اعلام کرد که این مقبره احتمالا به پادشاه «کائولی» تعلق دارد که در فاصله ۲۶۲ تا ۲۳۸ پیش از میلاد حکومت کرد.

کانال عصر ایران در تلگرام